Czekając na „tarczę antykryzysową” wielu przedsiębiorców zastanawia się, czy wprowadzone rozwiązania zapewnią im wystarczającą ochronę. Coraz wyraźniej słychać głosy, że najlepszym (bądź jedynym) sposobem na przetrwanie może okazać się zawieszenie działalności gospodarczej. Czy każdy przedsiębiorca może zawiesić działalność? Co wiąże się z zawieszeniem działalności oraz jakie są wady i zalety tego rozwiązania?
Zawiesić działalność gospodarczą może jedynie przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników bądź zatrudnia wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Co należy podkreślić, przyjmuje się, że sformułowanie „zatrudnia pracowników” oznacza wyłącznie osoby będące pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy (M. Zdyb, Art. 22, [w] M. Zdyb, G. Lubeńczuk, A. Wołoszyn-Cichocka, Prawo przedsiebiorców. Komentarz, Warszawa 2019, Legalis.). Ograniczenie nie będzie więc dotyczyć sytuacji, gdy przedsiębiorca współpracuje z innymi osobami na podstawie umów cywilnoprawnych. Taka współpraca nie będzie uniemożliwiać zawieszenie działalności gospodarczej.
Przepisy określają czas, na który przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą, i tak w przypadku:
- przedsiębiorców wpisanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (a więc przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jako wspólnicy spółki cywilnej) – na czas oznaczony lub nieoznaczony, ale minimum 30 dni (chyba, że zawieszenie obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty),
- przedsiębiorców wpisanych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – na okres od 30 dni (chyba, że zawieszenie obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty) do 24 miesięcy.
Z pewnością aktualnie podstawową korzyścią zawieszenia działalności jest niepłacenie przez okres zawieszenia należności publicznoprawnych, tj. zaliczek na podatek dochodowy, a także składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne.
Przedsiębiorca, który podejmie decyzję o zawieszeniu działalności, składa wniosek do CEIDG. Następnie wniosek ten jest przesyłany przez organ administracji publicznej do ZUS-u, który dokonuje czasowego wyrejestrowania. Jeżeli przy przedsiębiorcy byli zarejestrowani do ubezpieczenia także członkowie jego rodziny, wyrejestrowanie będzie dotyczyć także ich. Przedsiębiorca nie będzie zobowiązany do płacenia składek na ubezpieczenia społeczne, ale co za tym idzie od momentu zawieszenia działalności nie będzie podlegać ubezpieczeniu chorobowemu oraz wypadkowemu. Po upływie 30 dni od wygaśnięcia obowiązku, tj. zawieszenia działalności, przedsiębiorca nie będzie podlegać również ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dlatego przedsiębiorca powinien zadbać niejako o jego kontynuację. Możliwości jest kilka:
- zgłoszenie do ubezpieczenia jako członka rodziny – np. do ubezpieczenia małżonka przedsiębiorcy,
- zarejestrowanie w urzędzie pracy (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przedsiębiorca, który zawiesił działalność gospodarczą może zarejestrować się jako osoba bezrobotna. Wraz z uzyskaniem statusu osoby bezrobotnej będzie objęty również ubezpieczeniem zdrowotnym),
- przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego na wniosek złożony do Narodowego Funduszu Zdrowia (co będzie wiązać się z opłacaniem miesięcznych składek).
Jak poza powyższymi kwestiami wygląda sytuacja przedsiębiorcy, który zawiesił działalność?
Przepisy wskazują działania (czynności), które może podejmować przedsiębiorca w trakcie zawieszenia działalności. W orzecznictwie przyjmuje się, że katalog ten ma charakter zamknięty. W związku z tym przedsiębiorca nie może podejmować działań, które wychodziłyby poza to, na co wskazują przepisy. Przedsiębiorca nie może w tym okresie prowadzić działalności (sprzedawać towarów, świadczyć usług, wykonywać umów zawartych przed zawieszeniem) i uzyskiwać z niej dochodów, ale może:
- wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów (np. rozwiązywać zawarte wcześniej umowy),
- przyjmować należności powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Jednocześnie jest też zobowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia,
- zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,
- osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
- powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego.
Ponadto, pomimo zawieszenia działalności przedsiębiorca ma prawo (obowiązek) uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej oraz powinien wykonywać obowiązki nakazane przepisami prawa.
Należy również pamiętać, że zawieszenie działalności nie stoi na przeszkodzie przeprowadzeniu kontroli u przedsiębiorcy.
