Trwający od kilku miesięcy tzw. lockdown, czyli zakaz wykonywania niektórych działalności gospodarczych, istotnie wpływa na życie wielu przedsiębiorców. Brak dochodów powoduje frustrację właścicieli wielu firm, którzy obawiają się o przyszłość swoich biznesów. Jednak czy zakaz ten został wprowadzony zgodnie z przepisami prawa? Czy organy państwa mogą stosować sankcje wobec niestosujących się do zakazów przedsiębiorców?
Wyrokiem z dnia 27 października 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny (II SA/Op 219/20) uchylił decyzję Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Opolu z dnia 23 czerwca 2020 r. nakładającą na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 10.000,00 zł za niezastosowanie się do czasowego ograniczenia prowadzenia przez przedsiębiorców działalności ustanowionego w stanie epidemii, a także poprzedzającą ją decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Prudniku z dnia 28 kwietnia 2020 r., oraz umorzył postępowanie administracyjne w całości.
Jak wskazał w uzasadnieniu ww. wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny: Z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP wynika, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Oznacza to w świetle ugruntowanego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, że ustawa musi samodzielnie określać podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności. Tylko unormowania, które nie stanowią podstawowych elementów składających się na ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności mogą być treścią rozporządzenia. W rozporządzeniu powinny być zamieszczane jedynie przepisy o charakterze technicznym, nie mające zasadniczego znaczenia z punktu widzenia praw lub wolności jednostki.
Przy ograniczaniu konstytucyjnych praw i wolności na podstawie art. 31 ust. 3 Konstytucji RP kompletność i szczegółowość regulacji ustawowej musi być znacznie zwiększona. Dlatego należy podkreślić, że przepisy stanowione na poziomie rozporządzenia, oprócz tego, że nie mogą regulować podstawowych konstytucyjnych wolności i praw, muszą także spełniać warunki określone w art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Rozporządzenie musi w związku z tym zostać wydane przez organ wskazany w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Z powyższymi regułami zerwano jednak wprowadzając przepisy związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem epidemii wywołanej wirusem SARS -CoV-2. Całość ograniczeń wolności i praw została przeniesiona z ustawy do rozporządzenia. Byłoby to dopuszczalne w przypadku ogłoszenia stanu klęski żywiołowej. Art. 21 i art. 22 ustawy o stanie klęski żywiołowej określa bowiem niezbędne ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w przypadku wystąpienia stanu klęski żywiołowej. Z kolei art. 5 ust. 2 ustawy o stanie klęski żywiołowej pozwala Radzie Ministrów określić w rozporządzeniu, w zakresie dopuszczonym art. 21 i art. 22, rodzaje niezbędnych ograniczeń praw i wolności.
Zamiast tego prawodawca wydał akty prawne rangi rozporządzenia, czyli akty rangi niższej niż ustawa, po to aby ograniczać w czasie epidemii podstawowe wolności i prawa człowieka.
Jest to precedensowy wyrok Sądu Administracyjnego! Jak takie orzeczenie wpłynie na obecną postawę przedsiębiorców wobec wprowadzonych restrykcji? Czy wywoła to falę nieprzestrzegania ograniczeń w działalności? To okaże się w przyszłości. Pewne jest to, że niezmiennie przedsiębiorcy potrzebujący pomocy prawnej, mogą liczyć na naszą Kancelarię – jesteśmy dostępni pod telefonem: 665 422 303 lub mailem: biuro@konczal-kancelaria.pl.
